Ποιος είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση των πλαστικών απορριμμάτων ποιος πρέπει να πληρώσει;

Του Ignacio Gavilan*

Ο κόσμος μας έχει πρόβλημα με τα πλαστικά απόβλητα. Σύμφωνα με μια πρόσφατη έκθεση από το Last Beach Cleanup and Beyond Plastics, το ποσοστό ανακύκλωσης πλαστικού μετά την κατανάλωση στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν μόλις 5% έως 6% το 2021 και περίπου το 85% του πλαστικού καταλήγει σε χωματερές με το 10% να αποτεφρώνεται . Χρειαζόμαστε μια κυκλική οικονομία για την αντιμετώπιση των πλαστικών απορριμμάτων, αλλά για να επιτευχθεί αυτό, η απόδοση των συστημάτων διαχείρισης και ανακύκλωσης απορριμμάτων σε όλο τον κόσμο πρέπει να βελτιωθεί επειγόντως.

Η πρόκληση είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις, η συλλογή, η ταξινόμηση και η ανακύκλωση της συσκευασίας κοστίζει επί του παρόντος περισσότερο από την αξία της μετά τη χρήση. Επομένως, το κλειδί για την επίτευξη υψηλότερων ποσοστών ανακύκλωσης πλαστικών απορριμμάτων είναι η απάντηση στο ερώτημα «ποιος είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση των πλαστικών απορριμμάτων;» Και, το πιο σημαντικό, «ποιος πρέπει να πληρώσει;»

Τα συστήματα εκτεταμένης ευθύνης παραγωγού (EPR)

Τα συστήματα εκτεταμένης ευθύνης παραγωγού (EPR) για τις συσκευασίες μεταφέρουν μέρος ή το σύνολο της ευθύνης χρηματοδότησης της διαχείρισης απορριμμάτων συσκευασίας από το κράτος στους «παραγωγούς». Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι παραγωγοί είναι εταιρείες καταναλωτικών αγαθών και έμποροι λιανικής, οι οποίοι καλούνται να διαδραματίσουν ρόλο καλύπτοντας αυτό το οικονομικό κενό. Στο The Consumer Goods Forum (CGF), εργαζόμαστε για να προσφέρουμε τις λύσεις που μπορεί να προσφέρει ο κλάδος.

Ως μέρος αυτού, 33 από τις μεγαλύτερες πολυεθνικές εταιρείες από το Plastic Waste Coalition of Action της CGF ανέπτυξαν από κοινού ένα βασικό σύνολο αρχών για τον βέλτιστο σχεδιασμό συστημάτων EPR, τα οποία έχουν επιδείξει επιτυχία σε αγορές σε όλο τον κόσμο. Μια ομάδα εταιρειών μελών χρησιμοποιεί αυτές τις αρχές για να επιτρέψει  μια καλά σχεδιασμένη νομοθεσία για τα EPR

Η χρηματοδοτούμενη ανακύκλωση

Η βιώσιμα χρηματοδοτούμενη ανακύκλωση, καθώς και η παροχή κινήτρων στις εταιρείες να σχεδιάσουν καλύτερα τις συσκευασίες τους για ανακύκλωση, θα οδηγήσουν σε πραγματική πρόοδο προς μια κυκλική οικονομία. Τα συστήματα EPR για τις συσκευασίες βασίζονται σε ένα σύστημα τελών που καταλογίζονται στη συσκευασία με βάση τον τύπο υλικού (π.χ. πλαστικό, χαρτί, μέταλλο) και το βάρος. Τα έσοδα από αυτά τα τέλη χρησιμοποιούνται για την παροχή συνεχούς, αποκλειστικής χρηματοδότησης για τη βελτίωση των ποσοστών ανακύκλωσης. Καθώς τα προγράμματα EPR κερδίζουν οπαδούς στις αγορές σε όλο τον κόσμο, αναμένουμε ότι η οικολογική διαμόρφωση – η έννοια της τιμωρίας λιγότερο φιλικών προς το περιβάλλον υλικών με παράλληλη επιβράβευση της χρήσης πιο οικολογικών υλικών – των τελών EPR να εμφανίζεται εξέχουσα θέση σε μελλοντικές προτάσεις, ως σημαντικός μηχανισμός παροχής κινήτρων ο σχεδιασμός βιώσιμης συσκευασίας.

Στις αρχές του 2022, εγκρίνοντας εταιρείες υπό την ομπρέλα του συνασπισμού μας, κυκλοφόρησε μια προσθήκη στην πρώτη δημοσίευση EPR, που περιγράφει τις κατευθυντήριες αρχές μας για την οικολογική διαμόρφωση. Οι εταιρείες που ενέκριναν αυτό το έγγραφο αναγνωρίζουν τη σημασία των σαφών και αποτελεσματικών οικονομικών κινήτρων που καθοδηγούν το σχεδιασμό συσκευασίας κατάλληλο για μια κυκλική οικονομία πλαστικών, όπως η ενθάρρυνση της εξάλειψης των περιττών συσκευασιών, η όσο το δυνατόν πιο ελαφριά συσκευασία και η βελτίωση της δυνατότητας ανακύκλωσης.

 Οι εξελίξεις

Σε παγκόσμιο επίπεδο, βλέπουμε ήδη ένα συνονθύλευμα προγραμμάτων EPR για συσκευασίες με ποικίλες προσεγγίσεις και ποσοστά επιτυχίας. Στις ΗΠΑ, ορισμένες πολιτείες έχουν εγκρίνει (Μέιν, Όρεγκον και Κολοράντο) ή έχουν προτείνει (Νέα Υόρκη και Ουάσιγκτον) νομοθεσία EPR. Εν τω μεταξύ, στην ΕΕ, η οδηγία για τις συσκευασίες και τα απόβλητα συσκευασίας απαιτεί από τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν ένα σύστημα για την επιστροφή ή/και τη συλλογή και επαναχρησιμοποίηση ή ανάκτηση, συμπεριλαμβανομένης της ανακύκλωσης, των χρησιμοποιημένων συσκευασιών. Επιπλέον, το EPR επιβάλλεται για την οδηγία για τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (WEEE), τις μπαταρίες και τα οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους. Η Επιτροπή της ΕΕ σχεδιάζει να επιβάλει καλύτερη ευθυγράμμιση της εφαρμογής του EPR για τις συσκευασίες στα κράτη μέλη, μια απαραίτητη αλλαγή για τη δημιουργία μεγαλύτερης αρμονίας και την επιτάχυνση μιας κυκλικής οικονομίας για τη συσκευασία.

Επομένως, η ευθυγράμμιση και ο σχεδιασμός των συστημάτων EPR είναι κρίσιμης σημασίας για την επιτυχία τους. Οι συστάσεις του CGF απαιτούν συστήματα EPR που έχουν ισχυρά περιβαλλοντικά αποτελέσματα. κοινή οικονομική ευθύνη, μακροπρόθεσμη οικονομική βιωσιμότητα, κοινωνική ένταξη και δικαιοσύνη, ιδίως σε μεταβατικές αγορές.. Θα πρέπει επίσης να είναι αποτελεσματικά, οικονομικά αποδοτικά, διαφανή και υπεύθυνα, βολικά για τους καταναλωτές.

Το κλειδί για αποτελεσματικά συστήματα EPR είναι η εγγύηση ότι οι ευθύνες διαχείρισης είναι ανάλογες με τον τρόπο ανάθεσης των οικονομικών ευθυνών. Επομένως, όταν (όπως σε πολλά συστήματα EPR) οι παραγωγοί φέρουν την ευθύνη για την επίτευξη των στόχων ανακύκλωσης, θα πρέπει επίσης να έχουν επαρκή εποπτεία του συστήματος για να διασφαλίσουν την αποτελεσματική εφαρμογή. Η νέα νομοθεσία EPR στο Κολοράντο, που βασίζεται στις παραπάνω αρχές CGF, είναι ένα παράδειγμα καλά σχεδιασμένου EPR που θα πρέπει να χρησιμοποιείται σε άλλες συζητήσεις EPR σε πολιτείες και ομοσπονδίες. Η αξιοποίηση αυτού ως παράδειγμα θα βοηθήσει στην εναρμόνιση της νομοθεσίας μεταξύ των κρατών και στην αποφυγή του πιθανού προβλήματος της πολύ διαφορετικής και πολύπλοκης νομοθεσίας με την οποία πρέπει να συμμορφώνονται οι παραγωγοί.

Δράση από όλους

Επιπλέον, ένα αποτελεσματικό σύστημα EPR περιλαμβάνει δράση από όλους, συμπεριλαμβανομένου του κοινού και των κυβερνήσεων παράλληλα με τη βιομηχανία. Η εκπαίδευση των καταναλωτών πρέπει να γίνει προτεραιότητα καθώς ενισχύουμε την υπεράσπιση του EPR στις ΗΠΑ και παγκοσμίως. Υπάρχει μια περιορισμένη ευκαιρία να χαράξουμε την πολιτική EPR σε πολιτειακό και ομοσπονδιακό επίπεδο και να το κάνουμε σωστά – και αυτή η ευκαιρία είναι τώρα.

Πρέπει να προχωρήσουμε προς μια νέα προσέγγιση κύκλου ζωής για τις πλαστικές συσκευασίες, η οποία θα μειώσει τη συνολική ποσότητα που χρησιμοποιείται, θα στρέψει στη χρήση ανακυκλωμένων υλικών και υλικών χαμηλών εκπομπών άνθρακα όπου είναι δυνατόν και θα σχεδιάσει όλες τις συσκευασίες για επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση ή κομποστοποίηση. Κυρίως, πρέπει να υπάρχουν συστήματα για να συμβεί αυτό. Πρέπει να διασφαλίσουμε ταχύτερη επείγουσα δράση σε ολόκληρο τον κλάδο αλλά και σε όλους τους εμπλεκόμενους θεσμούς, εάν θέλουμε να δούμε την πρόοδο που χρειαζόμαστε, και ο κλάδος πρέπει να συνεργαστεί με τις κυβερνήσεις για να διασφαλίσει ότι τα συστήματα είναι διαφανή και υπεύθυνα.

(*) Ο Ignacio Gavilan διευθύνει τη συντονιστική επιτροπή βιωσιμότητας του Consumer Goods Forum (CGF)